17.03.2021

C.D.C. (ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi) onlara öncelik verilmesini tavsiye etmesine rağmen, eyaletler arası aşı kuralları, mahpusları farklı bir durumun içinde bıraktı.

Kansas’taki yaklaşık 8.700 eyalet hapishanesi mahpusunun yaklaşık yarısına koronavirüs aşısı yapıldı ve eyalet yetkilileri, aşı isteyen tüm mahpusların Nisan ortasına kadar en az bir doz aşılanacağını söylüyor.

Ancak yetkililer Florida’da, parmaklıklar arkasında olmasaydı eyaletin yaş ve sağlık kurallarına göre yeterliliğe sahip olanlar da dahil, devlet tarafından idare edilen hapishanelerdeki hiçbir mahpusun aşı olmadığını söyledi.

Vali Ron DeSantis, “Yaşça büyük bir vatandaş yerine bir mahpusun aşılanmasının imkânı yok” açıklamasında bulundu.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, diğer savunmasız grupların yanı sıra mahpuslara aşılar için öncelik verilmesini tavsiye etti, ancak eyaletler aşılar için kendi uygunluk listelerini oluşturdu ve mahpusların buna ne zaman dahil olabilecekleri görüsü büyük ölçüde çeşitlilik gösteriyor. Bu noktada bir mahpusa Kovid-19 aşısı olma olasılığı, büyük ölçüde hapishanenin hangi eyalette olduğuna bağlı.

Kaliforniya, Connecticut ve Kansas dahil olmak üzere eyaletlerin yaklaşık yarısı, tüm mahpusları aşılama planlarının ilk aşamalarına dahil etti. Florida ise, eyalet mahpuslarını henüz dahil etmedi, bu hafta Texas ve Arkansas bazı mahpusların aşı olmasının önünü açacaklarını açıkladı. Geri kalan eyaletlerin çoğu, büyük ölçüde mahpusların uygunluklarını göz önüne alarak aşılamayı seçti; örneğin, yaşlı mahpuslar birçok eyalette aşılanırken, genç ve kronik hastalığı olanlar sırasını beklemekte.

Ancak Amerikan Tabipler Birliği de dahil olmak üzere birçok sağlık uzmanı, yaşam koşullarından dolayı mahpusların aşılanması gerektiğini söylüyor: Parmaklıkların arkasında sosyal mesafe neredeyse imkânsız, aşırı kalabalık ve havalandırma genellikle zayıf. Mahpuslar arasındaki vaka oranları, genel halkın dört katından fazla ve ölüm oranı iki katından fazla. New York Times veri tabanına göre virüs sebebiyle 2.600’den fazla mahpus hayatını kaybederken 515 binden fazla kişiyse enfekte oldu. Sağlık yetkilileri özellikle hapishaneler gibi ortamlarda virüsün daha kolay bulaşan varyantlarının risklerinden endişe duyuyor.

Yale Tıp Fakültesi’nde doçent olan Dr. Jaimie Meyer, “İnsanlar, bizden önce kötü bir şey yapmış olabileceklerini düşündükleri mahpuslara aşı yaptırmamız gerektiğini söylemeye isteksizler” dedi. “Buna nasıl cüret ederler?” gibi bir tavır içerisindeler, ama buradaki soru değer verdiğimiz veya kime değer verdiğimiz değil. Bu, kimin hastalık riski altında olduğu ile ilgili.”

C.D.C. eyaletleri, aşıların erken bir aşaması için önerilen hapishane çalışanları ile aynı zamanda hapisteki kişileri aşılamaya teşvik etti. Aşı teklif edilen tüm işçiler veya mahpuslar bunları kabul etmedi, ancak uzmanlar, bu tür ortamlarda salgınları yavaşlatmanın zorlukları göz önüne alındığında onları uygun hale getirmenin gerekli olduğunu söylüyor.

North Carolina Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yardımcı doçent olan Lauren Brinkley-Rubinstein, “Elimizdeki en iyi verilere dayanarak, hapishane veya hapishane nüfusunun yalnızca belirli bölümlerine öncelik vermek yetersiz” dedi. “En etkili strateji, ortamda maruz kalma riski nedeniyle tüm insanlara öncelik vermek olacaktır.”

Eyalet hapishanelerinin yanı sıra yetkililer, mahpuslar için aşılama söz konusu olduğunda bir dizi yaklaşım benimsemiştir. Bu ay, federal hapishane sistemi, yaklaşık 151 bin mahpus arasında 13 binden fazla federal mahpusu tamamen aşıladığını açıkladı. Illinois ve Massachusetts’teki yerel hapishaneler, diğer eyaletlerin yanı sıra, mahpuslara aşı yaptırırken, birçoğu henüz başlamadı. Polis memurları ve itfaiyecilerle birlikte birçok eyalette ceza infaz görevlilerinin de aşılanmasına kanaat getirildi.

Bazı yerlerde, eyalet hapishanesindeki mahpusların aşı için tercih edilme ihtimali siyasi öfke ile karşılandı.

Colorado’da, eyalet mahpuslarına başlangıçta diğer bazı savunmasız gruplardan önce öncelik tanındı. Sağlık uzmanlarından oluşan bir heyet tarafından tasarlanan plan, eleştirmenlerin şikayetleri üzerine Demokrat Vali Jared Polis tarafından reddedildi.

Polis geçen yılın sonlarında, “Herhangi bir suç işlememiş kişilere gitmeden önce mahpuslara gidilmesinin hiçbir anlamı yok” dedi.

Colorado’nun mevcut aşılama planı artık özellikle hapiste bulunan insanlara değinmiyor, ancak geçen hafta itibariyle yaklaşık bin 400 mahpus en azından ilk aşı dozunu olmuştu. Eyalet ceza infaz kurumları departmanı sözcüsü, eyalet hapishanesindeki mahpusları, hapsedilmemeleri halinde eyaletteki uygunluklarına göre aşılamaya başladıklarını söyledi. Sağlık görevlileri, Buena Vista Islah Kompleksi’ndeki iki personel ve bir mahpusun endişe verici bir varyantla enfekte olduğunu keşfettikten sonra – bir ABD hapishanesinde bilinen ilk vaka – devlet, o tesisteki tüm mahpuslara aşı olma önceliği verilmesine izin verdi.

Oregon’da yetkililerin, ocak ayında eyaletteki 12 bin 100 mahpusun binden fazlasını aşılamasının ardından, eyaletteki ıslah departmanının hangi mahpusların uygun olduğuna dair bir yanlış anlaşılma olduğunu açıklamasından sonra aşılar aniden durdu. Federal bir yargıç tarafından her tutukluya aşı yapılması emri verilmesine rağmen, mahpuslara ileri yaştaki vatandaşlardan evvel öncelik verilmesi konusunda kamuoyu eleştirisi artmakta.

Kansas’ta, bir Demokrat olan Vali Laura Kelly, eğitimciler, eczacılar ve ileri yaştaki vatandaşları içeren bir danışma komitesinden rehberlik aldıktan sonra mahpuslara aşı yapılması için baskı yaptı. Geçen hafta itibariyle Kansas, eyalet hapishanelerindeki insanların yaklaşık yüzde 50’sine karşılık gelen yaklaşık 4 bin 200 mahpusu aşıladı.

Vali Kelly’nin mahpuslara öncelik verme kararı sert eleştiriler aldı. Şubat ayında, 40 üyeden 29’unun Cumhuriyetçi olduğu Kansas Senatosu, valinin aşı planını gözden geçirmesini talep eden bağlayıcı olmayan bir kararı kabul etti.

Eyalet Senatosu Halk Sağlığı ve Refah Komitesi başkanı Richard Hilderbrand, Vali Kelly’nin kararı için “hapishanede olan kişileri yasalara saygılı vatandaşların önüne koymanın” mantıksız olduğunu ifadelerini kullandı.

Komite Başkanı Hilderbrand, “Şiddete başvuran seks suçluları ve katiller aşılanırken, kanuna uyan kanser hastası bir vatandaşın aşıya ulaşamaması nedeniyle ailesinden uzak durmaya ve evlerinde kilitli kalmaya devam etmeleri gerektiğini nasıl açıklayabiliriz?” dedi.

Vali Kelly, kararını savundu ve danışma komitesi üyeleri, mahpus kişilere yönelik risklerin, bu konuda çok az soru işareti bıraktığına karar verdiklerini söylediler.

Tıp etiği konularında rehberlik sunan, Kansas City merkezli kâr amacı gütmeyen bir grup olan Center for Practical Bioethics’in başkanı John Carney, “Hepimiz, en savunmasız olanın en savunmasız olduğu fikrinde karar kıldık” dedi.

Florida’da ise Vali DeSantis farklı bir duruş sergilemekte. Vali, aşılar için ileri yaştaki vatandaşlara öncelik verdiğini defalarca belirtti. İleri yaştaki vatandaşlar, koronavirüs kaynaklı ölümlerin orantısız bir payına maruz kaldılar: Bu eyaletteki yaklaşık 30 bin koronavirüs ölümünün yaklaşık yüzde 35’i huzurevlerinde meydana geldi.

Florida’nın mahpusları da koronavirüs tarafından büyük darbe aldı. Eyaletteki 80 bin mahpusun yaklaşık dörtte biri enfekte oldu.

Florida Ceza Savunma Avukatları Derneği başkanı Mitch Stone, kalabalık hapishanelerde virüse maruz kalan aşılanmamış mahpusların bu baharda ceza davaları yeniden başladığında jüri üyelerine ve mahkeme çalışanlarına bulaştırabileceğinden korktuğu açıklamasında bulundu.

Stone, “Güvenlik açısından, her zaman enfekte olan ve virüsü yaymak için daha fazla potansiyele sahip olan insanları belirlemek istersiniz,” dedi.

Bu hafta, mahpusların ne zaman aşılanmaya başlayacağı belirsizliğini korudu. Florida hapishane yetkilileri, aşı olmak isteyen her mahpusu aşılamaya hazır olduklarını, ancak yine de eyaletten onay alamadıklarını söylüyorlar.

Eyalet hapishanelerini denetleyen Mark Inch, “Florida Ceza İnfaz Kurumu, ekipmanlar kurumumuza ulaşır ulaşmaz aşılamaya hazır” dedi. “Aşı olmayı seçen, gözetimimiz altındaki herkese toplum düzeyinde bakım verilmesini sağlayacağız.”

Crawfordville’deki Wakulla Ceza İnfaz Kurumu’nda mahpus olan Kayle Smith, aşıların gelebileceğine dair işaretler olduğunu söyledi.

Smith’in kardeşi yazdığı bir mektupta, “Koğuşa gelip insanların aşı olmak için kaydolmaları adına bir pano ile odadan odaya gezdiklerini” belirtiyor. Ancak, bundan sonra ne olacağından emin olmadığını da sözlerine ekliyor: “Eminim, onu elde etmek için listede çok gerideyiz.”

Haber kaynağı: https://www.nytimes.com/2021/03/17/us/covid-prisoners-vaccine.html?searchResultPosition=1

Haber Çevirisi: Nida Kara

01.04.2021